Fotografía tomada coa vella Zenit-122 en marzo de 1996.

(...)
Mais o nome e o maior mérito non lle veñen a esta praciña ourensá de ningunha das fábricas anteditas, senón dunha capela adicada ós dous santos médicos Cosme e Damiao, e erguida no cincocentos, careada para o norte e vestida coas galas dese estilo Isabel que, moito despois da morte da soada raíña, seguía amasándose con fariñas góticas e renacentistas e con sales mudéxares.
É unha capela pequena e sinxela, provida no hastial dunha espadana, dun óculo e dunha porta de arco rebaixado, con moldurado típico, coroado por dous candieiros, e adornado con tres esculturas que fan referencia ós miragres e ós martirios dos santos curandeiros. Non é, dende logo, unha obra rica nin luxosa, nin se pode atoparlle grandeza nin maxestade; mais óllase sempre para ela con compracencia, porque se percibe nas súas liñas un xesto de limpa e gallarda artesanía cidadá, pouco doado de encontrar na nosa terra galega, invadida polo campo astra o mesmo cerne dos seus núcleos urbanos. E máis dunha vez teño matinado que as dúas fillas de Rodrigo Badajoz, o mestre do cimborrio da Catedral, que casaron con ourensáns e aquí viviron, habían ter, de seguro, a mesma gracia que ten esta capela.
O seu fundador non foi ningún prebendado, nin ningún cabaleiro, nin sequera ningún abastado mercader. Foi tan só un ciruxano, vasco de nacemento e de caste, que se asentou ó pé das Burgas, e que na pedra fundacional puxo xunto ó seu nome o nome da súa muller.
(...)
Parte dos cartos gañados coa súa arte, empregounos o éuskaro en ergue-la súa capela, na que se debeu pór, coma os máis dos fundadores, unha longa ringla de amables e ilusionados pensamentos. Pódese coidar que creu establecer alí un proseguimento, a través dos séculos, da súa intención devota, do culto dos seus santos patronos, da festa relixiosa e profana que, nalgúns tempos, se celebrou no pequeno templo e na recollida praciña; e tamén coidaría que a súa fama e a da súa compañeira nesta vida iría perdurar na lembranza dos veciños de Ourense, deica Deus sabe que épocas remotas.
Mais as cousas esquécense moito máis á presa do que a xente coida. E parou de cantarse unha vez ó ano, a misa na capela, e a mocedade do barrio parou de bailar, unha vez ó ano tamén, encol dos coíños da praciña; e logo, desapareceron os altares e as imaxes dos santos, e o templo, convertido en local social, serviu de academia para a banda de música do axuntamento, e para cárcere de cans vagariñantes, e coido que hoxe está destinado a depósito de non sei que tarecos misteriosos. E, por outra parte, anque os nomes dos fundadores están esculpidos na fachada, como a letra gótica é un pouco endiañada, non hai quen os lea, e só unha media ducia de persoas saben deles na cidade.
(...)

Florentino L. Cuevillas, 1949.

MÚSICA: 'Vedro 'l mio sol' de Giulio Caccini (ca. 1550 - 1618), madrigal a solo (ca. 1590).
youtu.be/s-DaH6zpLjs

© All Rights Reserved

Fotografía tomada coa vella Zenit-122 en maio de 1995.

Fr. Juan de Vega (1602) confiesa haber hallado otro libro en el convento de San Francisco de Orense, escrito para la invocación de los espíritus infernales, el cual había usado alguna vez, sospechándose en esto el origen monástico del famoso libro de San Cipriano, compuesto en estos siglos para invocar diablos y descubrir por su medio los tesoros de la tierra y del mar, despues de largas preparaciones y temorosos conjuros, no siempre exentos de peligro.
(...) Las historias de este género en Galicia son tan variadas, innumerables y hermosas por su dulce poesía, como estupendas e inverosímiles, en las ruínas de los monasterios y castillos, donde habitan las sombras sangrientas y los duendes horrendos de la Edad Media (...).

Bernardo Barreiro de Vázquez Varela, Brujos y astrólogos de la Inquisición de Galicia y el famoso Libro de San Cipriano, 1885.

MÚSICA: Danheim - Tyrfing
youtu.be/oYImXYb1WRo

© All Rights Reserved

Fotografía tomada coa vella Zenit-122 en xuño de 1995.

A PONTE VERMELHA

Um passo além daquele campo, há um velho
Bosque, e ao pé dele a ponte. Entre as cantigas
Da água, o rio profundo as grossas vigas
Traz refletidas no sombrio espelho.

Arcos iguais de sólido aparelho,
Curvos, como do tempo com as fadigas,
Com a larga oval e as resistentes ligas
Olhais formam pintados de vermelho.

E a água, à tarde, espumando em bolhas, toda
De luz tinta e da cor que tem por cima,
A correr, a correr, fulgura e roda.

E a muda ponte espia ao longe, espia
Quem vem, que cavaleiro se aproxima
Para transpô-la no final do dia.

Alberto de Oliveira (1859-1937)

MÚSICA: François Couperin (1668-1733) - Le Tic Toc Choc Ou Les Maillotins (versión para piano), interpretado por Grigory Sokolov
youtu.be/8r5kecJfS2I

© All Rights Reserved

Fotografía tomada coa vella Zenit-122 en xuño de 1995.

O fidalgo — ¡Non coñezo ista mansión..., pro astra a maseira dos porcos semella trasposta sub speciae aeternitatis! Meu berce e e miña tampa. Si xiquer... Pois a capa de procelas e de camiños, a máxica e zarabandesca, foi pra sempre esgarrafizada polas farpas do vento e, cos seus fianchos, nin as Parcas, ben aconselladas, poderían fiar a miña mortaxa... (Atoutiñando, chega ó seu leito, disforme e frío, navío dos ensoares) Acocharei eiquí. Soio en sonos poderei acougar no teu inmenso e soante amor. Mais, ¿que estantiguas son istas? Eu pra morrer quero ó crego siloxístico e probabilístico das Penas Illás e ó escribán palimpséstico das Engrobas. ¿E vós?

A pantasma de Empédocles — ¡Ben pouco ser concedías á túa capa! Ela, máis lonxe das fronteiras humás, encobre e abriga o castro onde a Venus-Palas durme ensoando os nove cosmos que teñen de vir diante do caos... máis aló da cinza ardente do Etna. ¡Ten paciencia! ¡Vou mirar si louqueo o outro Apolo do Norde...!

A pantasma de Nietzsche — ¿E aínda coidabas a túa capa lembrándote a ti? ¡Ela, que acougou o vento, que é a imaxe do devenir e non morre! Nestora cobre o leito onde durmen abrazadiños, como dous nenos, o Ben e o Mal. Voume dar unha volta con Arturo Schopenhauer, ¡o derradeiro e triste traxediante!

O fidalgo — (Despoixa dun sono, descóbrese fortecho, anque espido e sen moita clareza de xuízo) Será ilusión. Ou o costume de outras noites. Como si un revoar da miña capa chamara, amantiña fiel, nos vidros... Mais ¡si xa, pra un home de siso, xa son un probe morto! ¿Nonsí, moucho dos sabidentes ollos? ¡Si souperas cantar gregorián...! Mais non hai cirios pra un morto como os teus...

O moucho — (Dende a lumieira da fenestra; fóra latexan mil ventos; os ollos do moucho locen acesos de verdade e paixón) ¿E pra iso criáchete no pazo? ¿Pra se fiar das filosofías á moda, con menos fondamentos do que a cosmética das mulleres ou a xenealoxía dos señores? ¿Por que non fiaches nos númenes da casa, da nau da casa vogadora do tempo? Considera: o manto cobre a serra e coto máis xeitoso do teu hourizonte. Debaixo dorme a princesa dos celtas, pro meu canto esperte agarda a croa de ouro en frol, de ouro aínda verdecido, do abrente do metal. ¿Serás home pra voltare a pretender a capa que dé forma ós ventos e pode cobrir ó morto e ó neno, ó druída e ó poeta? Eu, o Douctor tristeiro das Teebras, cho digo: ¿serás valente?

O fidalgo — Vou... que me non sintan saír. Ráchame o corazón deixalos...

Todos para si — Nestora coñeceu a Morte. Pode trunfar.


Ramón Otero Pedrayo, O fidalgo e a noite, 1970.

MÚSICA: Rameau - Les Sauvages (versión para piano), interpretado por Grigory Sokolov
youtu.be/_HZl0qHUbJc

© All Rights Reserved

Fotografía tomada coa vella Zenit-122 en setembro de 1997.

Green Man in the garden
Staring from the tree,
Why do you look so long and hard
Through the pane at me?

Your eyes are dark as holly,
Of sycamore your horns,
Your bones are made of elder-branch,
Your teeth are made of thorns.

Your hat is made of ivy-leaf,
Of bark your dancing shoes,
And evergreen and green and green
Your jacket and shirt and trews.

“Leave your house and leave your land
And throw away the key,
And never look behind,” he creaked,
“And come and live with me.”

I bolted up the window,
I bolted up the door,
I drew the blind that I should find
The green man never more.

But when I softly turned the stair
As I went up to bed,
I saw the green man standing there.
“Sleep well, my friend,” he said.

Charles Causley (1917-2003)

MÚSICA: "The Green Man", de Martin Donnelly
youtu.be/0tBKJ_LeuvM

© All Rights Reserved